Het Rooms-Hollands recht in Zuid-Afrika
Op 22 april is QBDBD afgereisd naar Kaapstad. In Zuid-Afrika hebben de leden veel mooie momenten beleefd. Zo is de reis begonnen met een wandeltocht door Kaapstad en een bezoek aan het Robbeneiland. Dit eiland is bekend geworden door de gevangenschap van Nelson Mandela. Er is verder een bezoek gebracht aan Kasteel de Goede Hoop en andere musea. Tot slot is de groep bij verschillende kantoren geweest en heeft iedereen een blik kunnen werpen op de dieren van de Big 5 tijdens de Safari.
Bij Zuid-Afrika denk je al snel aan de bovengenoemde Big 5 en zijn mooie natuur. Wellicht denk je niet gelijk aan het rechtssysteem. Bij het nader bekijken hiervan valt op dat het Zuid-Afrikaanse rechtssysteem bestaat uit een verscheidenheid van stijlen. Zo is onder andere het Rooms-Hollands recht onderdeel van de Zuid-Afrikaanse common law. Ik zal in dit artikel toelichten wat het Rooms-Hollands recht inhoudt.
Het ontstaan van het Rooms-Hollands recht
Het Rooms-Hollands recht is kortgezegd het Romeins recht zoals het in Holland werd toegepast. Om de totstandkoming van dit recht te begrijpen, dienen we terug in de tijd te gaan. Zoals gezegd is het rechtsstelsel gebaseerd op onder andere het Romeins recht. Na de val van het Romeinse Rijk in het jaar 476, werd het Romeins recht vervangen door het Germaans recht in de verschillende vroegere Romeinse provinciën. Toch bleef het Romeins recht in sommige wetten en gewoontes bestaan. Dit leidde ertoe dat een herontdekking van het Romeinse recht in de 11e eeuw mogelijk was. In Italië begon men in deze periode opnieuw het Romeins recht te bestuderen. De rechters meenden dat het Romeins recht geschikter was dan het Germaans recht om rechtsproblemen op te lossen. Toen rechtbanken in Italië daarom overgingen op het Romeins recht, volgde geleidelijk de rest van Europa.
In de 15e eeuw bereikte de Romanisering de toenmalige Nederlanden. Dit proces was toen nog onder aanzienlijke invloed van de Italianen. Na Italië en Frankrijk had in de 17e en 18e eeuw de Republiek der Verenigde Nederlanden een leidende rol in de rechtswetenschap. In het gewest Holland werd, door onder meer Hugo Grotius, het Romeins recht gecombineerd met het Hollands gewoonterecht. De nadruk lag hierbij op het Romeins recht. Grotius was lid van de zogenoemde Hollandse elegante school. De leden van deze school combineerden vervolgens het Romeins recht met delen van het traditioneel Germaans gewoonterecht. Deze samenstelling, het Rooms-Hollands recht, werd gebruikt in de Nederlanden, vooral in Holland. Dit recht werd vervolgens geïntroduceerd in de rechtssystemen van de Nederlandse kolonies.
De komst van het Rooms-Hollands recht in Zuid-Afrika
Met de komst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie in 1652 in Kaapstad begon in dit gebied de invloed van Holland. Naast verschillende Nederlandse tradities en gewoonten werd ook het Hollands recht geïntroduceerd in Zuid-Afrika. In 1602 verleende de Staten-Generaal een octrooi waarmee de Verenigde Oost-Indische Compagnie werd opgericht. Dit had als gevolg dat het Rooms-Hollands recht in verschillende gebieden, waaronder Kaapstad, werd gevestigd.
In 1809 kwam er een einde aan het Rooms-Hollands recht in Nederland. Door de komst van de Fransen werd de Franse Code Civil de standaard. In Zuid-Afrika werd het Rooms-Hollands recht niet vervangen door het Franse recht. Dit heeft ertoe geleid dat vandaag de dag nog steeds het Rooms-Hollands recht wordt toegepast in Zuid-Afrika.