Heb jij je kerstcadeaus al ingeslagen? Ben je daarbij toevallig Temu tegengekomen? Temu is dé app van het moment; het is de ‘betere’ versie van AliExpress. De producten zijn zelfs zo goedkoop dat je minder betaalt dan het kost om ze te maken. Hoe kan dat?
Temu is in 2023 in de App Store gekomen en is de meest gedownloade app van 2024. Deze immense populariteit is te verklaren door de spotprijzen en de enorme mond-tot-mondreclame die je zelf verspreidt, bijvoorbeeld doordat je vrienden uitnodigt om korting te krijgen. Je kunt er bijna alles kopen. Niet alleen Temu is populair; in 2024 heeft China Duitsland verslagen als populairste land om buitenlandse online aankopen in te doen. Er zijn echter grote zorgen over privacy en productveiligheid, om maar eens iets te grabbelen uit de ton aan problematiek rond Temu. Bovendien hangt het bedrijf op dit moment een grote boete boven het hoofd als het zich niet snel aan Europese wetgeving gaat houden. Waar komt dat door?
Temu en privacy
Volgens technologie-expert Vincent Nys verzamelt de app een enorm scala aan gegevens die een webwinkel normaliter niet nodig heeft. Deze data worden direct ingezet door algoritmes en AI om je meer en duurdere producten te laten kopen, maar er zijn ook zorgen over waar deze data nog meer voor worden gebruikt. De data die verzameld worden, zijn onder andere je contactenlijst, de foto’s op je mobiel, de wifi-netwerken die jouw telefoon ziet en de mogelijkheid om geluid op te nemen met je microfoon. De app kan zelfs zonder jouw verdere toestemming software downloaden en je telefoon ’s nachts ontgrendelen. En je geeft al toestemming om al deze gegevens te delen door de app te downloaden of door de algemene voorwaarden van de site te accepteren. Dat de producten goedkoper zijn dan de productieprijs, komt dus doordat je naast met geld, ook met je data betaalt.
De EU zit hiertegen echter niet stil. In maart 2024 is de Digital Services Act (DSA) ingegaan, die onder andere een verbeterde privacywaarborging biedt, in het bijzonder als het om advertenties gaat. De verordening – die directe werking heeft binnen alle EU-lidstaten – geeft de consument onder meer een toegankelijkere klachtenprocedure voor slechte producten en verhoogt de eisen van informatieverstrekking voor een winkel over zijn verkopers. Ook bestaat er nu een vrij toegankelijk advertentie register dat onder meer criminele reclames tegengaat. In Nederland houdt de Autoriteit Consument en Markt (ACM), de nationale consumenten toezichthouder, naast de Europese Commissie zelf het toezicht op de naleving. Beide organen kunnen bedrijven die de fout ingaan straffen.
Temu en productveiligheid
Naast de privacy is ook de veiligheid van de producten een probleem. Toen de Italiaanse consumentenbond Altroconsumo vorig jaar 13 cosmeticaproducten van Temu testte, bevatten 9 producten de ingrediënten die op de verpakking stonden niet of slechts nauwelijks. Ook vele andere geteste producten bleken onveilig te zijn – zoals een valhelm die je bijna niet beschermt bij een val.
Een jaar later – in september 2024 – heeft de Deense consumenten organisatie Forbrugerrådet Tænk 38 producten van de site getest; 30 bleken gebreken te bevatten, en in het bijzonder voor kinderen waren de producten onveilig. De Nederlandse Consumentenbond zegt verder dat er te weinig informatie over de veiligheid van producten op de productpagina’s staat vermeld.
Ook op dit gebied is er echter nieuwe Europese wetgeving in werking getreden, in dit geval de verordening inzake algemene productveiligheid. De verordening, die wederom directe wetgeving voor alle EU-landen is, geldt sinds afgelopen 13 december. Hij is geüpdatet naar moderne handelspraktijken van grote online marktplaatsen, zoals Bol en Temu. De controle wordt verstrakt (onder andere via de voor consumenten direct toegankelijke Safety Gate), er gelden hogere informatie-eisen over onder andere verkopers, en er zijn hogere straffen mogelijk. Niet alleen producten die in de EU geproduceerd worden, maar ook producten die hier verkocht worden – afkomstig van waar dan ook ter wereld – moeten aan deze eisen voldoen. In Nederland controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de naleving, in samenwerking met toezichthouders uit andere landen.
Vervolging
De wetgeving bestaat zeker niet alleen uit loze woorden. Op dit moment zijn er meerdere procedures gaande die zich allemaal beroepen op onder meer de bovengenoemde wetten. Europese consumentenbonden, de Europese Commissie en bepaalde nationale overheden nemen hierin het voortouw.
De Europese consumentenbonden hebben onder leiding van die van België, Duitsland en Ierland eerder dit jaar al klachten naar Temu gestuurd, en op 8 november hebben zij definitief gevorderd dat Temu duidelijk maakt hoe het zich aan de wetgeving zal gaan houden. De klachten gaan onder andere over nepkortingen, gamification – zoals aan een rad draaien om korting te krijgen, wat verslavend werkt – en het onvoldoende verstrekken van informatie over retouren, reviews en de contactgegevens van het bedrijf. Temu heeft nu een maand de tijd om een goed plan van aanpak op te stellen; anders dreigen er miljoenenboetes, in Nederland alleen al op €900.000 gesteld per overtreding.
De Europese Commissie heeft op 31 oktober een vervolging ingesteld op basis van bovenstaande klachten met daarbovenop nog overtredingen van de Digital Services Act, over bijvoorbeeld privacyschendingen en het gebruik van dark patterns die de consument verleiden om meer uit te geven.
Ten slotte hebben ook Hongarije, Polen en Frankrijk zelf nog vervolging ingesteld tegen Temu. Er is dus genoeg gaande tegen de Chinese webshop. Het is aan te raden om de ontwikkelingen hierover te blijven volgen.
Een veilig advies
Goedkope spullen dus, maar je betaalt je blauw aan data. Bovendien is uit onderzoek gebleken dat de meeste verkochte spullen bij Temu onveilig zijn – en dat het label niets zegt over wat er daadwerkelijk in je dagcrème zit. De Europese wetgeving blijft zich ontwikkelen om de consument te beschermen, en er lijken elke maand wel nieuwe procedures te worden aangespannen – maar tot het moment dat onze veiligheid kan worden gegarandeerd, doe je er waarschijnlijk beter aan om Temu maar te vermijden.
Bronnenlijst
https://nos.nl/artikel/2520695-europese-klacht-tegen-webwinkel-temu-manipulatief-en-oneerlijk
https://asset.action.com/image/upload/Code99_A4Poster_NuageBabyPowder_3204019_NL_lbqldr
https://www.consumentenbond.nl/acties-claims/nieuws/2024/webwinkelen-op-temu-is-ronduit-gevaarlijk
https://nos.nl/artikel/2543731-temu-moet-webshop-aanpassen-anders-dreigen-europese-boetes
https://www.consumentenbond.nl/internet-privacy/dsa-moet-online-platforms-veiliger-maken
https://www.metronieuws.nl/lifestyle/tech/2024/12/temu-betrouwbaar-data-privacy-chinese/
https://www.vantraa.nl/nl/kennis/de-nieuwe-verordening-productveiligheid-2023-988-wat-u-moet-weten/
https://www.consumentenbond.nl/online-kopen/consumentenorganisaties-dienen-klacht-in-tegen-temu
https://www.acm.nl/nl/publicaties/eu-toezichthouders-temu-moet-zich-houden-aan-consumentenregels
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_5707
https://nos.nl/artikel/2542742-eu-onderzoekt-of-webwinkel-temu-veilig-is-en-de-regels-volgt
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_5622
Verder lezen: