AI is tegenwoordig onvermijdelijk. Wekelijks verschijnen er nieuwe innovaties op het gebied van kunstmatige intelligentie. Soms gaat het om een geavanceerde videogenerator zoals Sora AI en dan weer om nieuwe AI-functies die worden geïntegreerd in Apple-producten. Tegen deze achtergrond heeft de Europese Unie met de AI Act, waarvan delen sinds augustus 2024 van kracht zijn, de eerste wettelijk bindende standaard voor kunstmatige intelligentie wereldwijd gelanceerd. Dit terwijl de achterstand van de EU op de Verenigde Staten en China heel groot is als het gaat om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie.
De EU heeft met haar AI Act een grote stap gezet als het aankomt op regelgeving. De verordening geldt als een pionier in het mondiale debat over kunstmatige intelligentie. Dat komt omdat het de eerste bindende juridische standaard is die niet alleen technologische innovatie wil sturen, maar ook fundamentele rechten en democratische waarden wil beschermen. Het plan dat de Amerikaanse regering onder Trump heeft geïntroduceerd is juist gericht op het dereguleren van AI om daarmee de innovatie niet tegen te houden. Er is namelijk veel terrein in te halen op China als het gaat om AI-innovatie. Dat terwijl in China ook al regelgeving wordt geïntroduceerd, die generatieve AI-modellen bijvoorbeeld verplicht om ingebouwde censuurmechanismen te bevatten en ook worden onderworpen aan strikte licentieprocedures.
Brussels Effect
De EU hoopte met haar AI Act ook een ‘Brussels effect' teweeg te brengen. Dit is het fenomeen waarbij Europese regelgeving, door de omvang van de interne markt en de strenge normen, wereldwijd de standaard wordt. Zo wil de EU, net als eerder met de GDPR, een mondiale rol spelen in het bepalen van de kaders voor verantwoord gebruik van kunstmatige intelligentie. De hoop was dat de AI Act een vergelijkbare impact zou hebben. Tot nu toe lijkt dit effect echter beperkt. Grote Amerikaanse en Chinese bedrijven ontwikkelen hun modellen grotendeels buiten de Europese kaders, en de EU mist de technologische slagkracht om haar regels vanzelfsprekend dominant te maken.
Miljarden Investeringen
Op de AI-top in Parijs kondigde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan dat er een Europees AI-fonds van 200 miljard euro wordt opgezet. Dit fonds moet onder meer vier nieuwe AI-fabrieken financieren, waar geavanceerde modellen kunnen worden getraind. Het initiatief onder de naam InvestAI moet Europa in staat stellen om wetenschappelijke, medische en industriële toepassingen van AI te versnellen. Dus er wordt wel volop geïnvesteerd, maar de EU wil dus ook regelgeving aandacht geven. Het plan is om de rest van de EU AI Act in de komende jaren te introduceren. Dit zorgt onder andere voor kritiek van president Emmanuel Macron. Hij waarschuwde dat Europa het risico loopt innovatie te verstikken als regelgeving te vroeg en te streng wordt ingevoerd: “Als we reguleren voordat we innoveren, zal er geen innovatie zijn. Dan zeggen mensen: we hebben geweldige regelgeving in Europa, maar geen enkele speler.”
De achterstand is dus groot op de VS en China, en door meer te innoveren kan deze kloof worden verkleind. Het is echter belangrijk om niet alle regels te vergeten. Juist duidelijke kaders zorgen voor vertrouwen bij burgers en bedrijven, en kunnen innovatie op de lange termijn versterken. Als Europa erin slaagt om investeringen en regelgeving hand in hand te laten gaan, kan het niet alleen technologisch terrein winnen, maar ook een mondiale standaard zetten voor verantwoord gebruik van kunstmatige intelligentie.
Bronnen
Why the AI Act Won’t Trigger a Brussels Effect by Ugo Pagallo :: SSRN, via: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4696148#:~:text=The%20overall%20claim%20is%20that,the%20rest%20of%20the%20world.
AI-act ligt op de pijnbank - iBestuur, via: https://ibestuur.nl/artikel/ai-act-ligt-op-de-pijnbank/#:~:text=De%20Europese%20Unie%20presenteerde%20zich,standaard%20neer%20voor%20kunstmatige%20intelligentie.
Europese AI-top is balanceeract tussen meer regels en meer investeringen | de Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/ai/europese-ai-top-is-balanceeract-tussen-meer-regels-en-meer-investeringen~bc488b9a/
Amerika presenteert ambitieus AI Actieplan: technologische dominantie centraal in nieuw beleid - Rockingrobots, via: https://www.rockingrobots.nl/amerika-presenteert-ambitieus-ai-actieplan-technologische-dominantie-centraal-in-nieuw-beleid/
EU launches InvestAI initiative to mobilise €200 billion, via: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_467
Europa wil AI-wet mogelijk afzwakken door druk van VS | Tweakers | NU.nl, via: https://www.nu.nl/tweakers/6375271/europa-wil-ai-wet-mogelijk-afzwakken-door-druk-van-vs.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F