De juryrechtspraak kennen veel mensen uit Amerikaanse series en films of via grote processen, denk aan de Amber Heard vs. Johnny Depp smaadzaak. Echter, dit is niet enkel in Amerika de vorm van rechtspraak maar ook nog in verschillende Europese landen. In Nederland werd in 1811 door de invoering van de Franse Code d’instruction criminelle de juryrechtspraak ingevoegd. Desondanks werd deze vorm van rechtspraak een aantal jaar later weer afgeschaft.
Voor het bestaan van juryrechtspraak wordt er voor elke zaak een jury samengesteld. De jury bestaat uit leken. Iedere meerderjarige is juryplichtig en kan opgeroepen worden om deel te nemen aan een jury. Deze oproep mag in principe niet geweigerd of genegeerd worden, dit ziet men als minachting van het hof. Een dringende medische reden kan aanleiding geven tot het ontslaan van de juryplicht. Daarnaast kan een weigering over het algemeen tot een hoge geldboete of een gevangenisstraf leiden.
Om de zaak eerlijk te houden vindt er voor de behandeling van de zaak een screening van de leken plaats. Hierbij kunnen beide partijen en de rechter toetsen of een leek bevooroordeeld is over de zaak. Dit kan zijn omdat er zich feiten voordoen waar de leken een vooroordeel over hebben of omdat zij het niet eens kunnen zijn met een mogelijke strafeis, denk hierbij aan doodstraf. In een dergelijk geval kan de leek gewraakt worden.
Voor grote zaken wordt er een grand jury samengesteld, die bestaat uit 12 tot 23 personen. De grand jury moet bepalen of er genoeg bewijs is om een rechtszaak te beginnen. Enkel de officier van justitie is bevoegd om bewijsmateriaal aan de jury te leveren. Er is een gekwalificeerde meerderheid nodig om tot de beslissing te komen of er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld. Deze mensen hebben amper verstand van het recht en zullen hierdoor vaak vanuit hun gevoel oordelen.
Bij petit jury hoort de jury beide partijen uit en kijkt naar alles wat zij aanvoeren. Na het horen trekt de groep zich terug voor beraadslaging, om vervolgens een uitspraak te overwegen.
In de meeste gevallen is de primaire taak van de jury de beantwoording van de schuldvraag. De strafoplegging is meestal een taak van de rechter, maar in sommige landen heeft de jury ook inspraak bij de vaststelling van de strafmaat. In de Verenigde Staten geldt dat de doodstraf enkel door de jury opgelegd kan worden indien, een andere jury, daar unaniem mee instemt
Er worden veel tegengeluiden geboden tegen de juryrechtspraak. Veel mensen zijn van mening dat de leken niet in staat zijn om een gerechtvaardigde uitspraak te doen over of je het nou wilt of niet; een mens vormt altijd een eigen mening, dit kan de uitspraak beïnvloeden en verhoogt het risico dat iemand onterecht wordt veroordeeld of een onjuiste straf opgelegd krijgt. Een ander groot probleem is dat er weleens signalen zijn geweest dat een jury racistische motieven had. Daarnaast neemt een juryrechtspraak veel tijd in beslag en kost het meer geld dan een strafproces zoals wij dat in Nederland kennen. Ook maken veel advocaten goed gebruik van de pathos. Dit is een middel waarbij er op de emoties van het publiek ingespeeld wordt,en zorgt er ook voor dat men geen objectieve mening kan vormen.
Al met al zitten er best wat haken en ogen aan het gebruik van juryrechtspraak. Ik ben van mening dat er bij deze vorm van rechtspraak een grote ruimte voor oneerlijkheid is en ik denk dat je die ruimte altijd zo klein mogelijk moet houden. Het lijkt mij nooit goed om het vervolg van iemand zijn leven in handen te leggen van twaalf willekeurige mensen die amper verstand van zaken hebben.